Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με μια ασυνήθιστη υπερδύναμη: βιώνουν τον κόσμο πιο έντονα από εμάς τους υπόλοιπους. Η συναισθησία είναι η επιστημονική ονομασία ενός φαινομένου που επιτρέπει σε κάποιους ανθρώπους να βλέπουν τους ήχους ως χρώματα.

Πού πηγαίνει η Anja Huwe όταν λαχταράει τη θάλασσα και τους ναυτικούς, την αίσθηση της μπλε απεραντοσύνης και τη μυρωδιά από φρέσκο ψάρι; Στη Νέα Υόρκη φυσικά! «Αυτό είναι για μένα η Νέα Υόρκη: φρέσκο ψάρι! Ένα αστραφτερό ασημένιο ψάρι. Μυρίζει αλμύρα, πρωινό ήλιο, αέρα, παλιό λιθόστρωτο και πάγο που τρίζει. Έχει την υφή των φρέσκων οστρακοειδών – το λεπτό άρωμα του φρέσκου σούσι, νουντλς με αστακό και καβούρια».

Μήπως αυτό ακούγεται λιγάκι διαφορετικό από το τελευταίο σας ταξίδι στη Νέα Υόρκη; Αυτό ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι, σε αντίθεση με την Anja, δεν είστε συναισθητικοί. Αυτή η κεφάτη κάτοικος του Αμβούργου ανήκει στο τέσσερα τοις εκατό των ανθρώπων που βιώνουν τον κόσμο με πιο έντονο και πολύχρωμο τρόπο από εμάς τους υπόλοιπους. Όλο αυτό οφείλεται σε ένα είδος εσωτερικής υπερφυσικής ικανότητας. Στον εγκέφαλο ενός συναισθητικού ανθρώπου, η ενεργοποίηση ενός αισθητήριου οργάνου προκαλεί την ακούσια ενεργοποίηση ενός δεύτερου αισθητήριου οργάνου που συνήθως λειτουργεί ξεχωριστά. Αυτό το φαινόμενο είναι γνωστό ως «υπερ-συνδεσιμότητα» και για τους συναισθητικούς μπορεί να σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται τους ήχους ως χρώματα, βλέπουν φαγητά ως συγκεκριμένα γεωμετρικά σχήματα ή ακόμη συσχετίζουν τοποθεσίες με μια συγκεκριμένη γεύση. Όπως τη Νέα Υόρκη με το φρέσκο ψάρι!

Όμως η Anja δεν χρειάζεται να ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη για να διεγείρει τις αισθήσεις της – όλη της η ζωή είναι μια μεγάλη εμπειρία αισθήσεων. «Οι Τρίτες και ο αριθμός 5 είναι και τα δύο κόκκινα, όπως και η λέξη “μυστικό”», εξηγεί. «Ο Αύγουστος είναι κίτρινος και κόκκινος. Το τρία είναι μπλε, όπως και ο Μάρτιος και οι Πέμπτες. Ο φίλος μου μυρίζει πράσινο, όπως ο αριθμός 7 και οι Παρασκευές. Τα Σάββατα και οι Κυριακές ποικίλλουν από λευκό έως κίτρινο, όπως και ο αριθμός 24. Οι ζυγοί αριθμοί έχουν συνήθως θερμά χρώματα, ενώ οι μονοί μάλλον ψυχρά», εξηγεί η καλλιτέχνιδα από το Αμβούργο, σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Και για εκείνη είναι. Η Anja Huwe, γνωστή σε πολλούς λάτρεις της μουσικής ως η πρώην τραγουδίστρια του πρωτοπόρου post-punk συγκροτήματος της δεκαετίας του ‘80, Xmal Deutschland, ήταν πάντοτε έτσι – και όταν κάτι είναι φυσιολογικό για εσένα, θεωρείς ότι είναι φυσιολογικό και για όλους τους άλλους. 

«Πάντα δυσκολευόμουν να απομνημονεύω πράγματα», λέει η Anja. «Έτσι, έλεγα συχνά στα άλλα μέλη του συγκροτήματος να παίξουμε το κόκκινο τραγούδι ή το μπλε. Κι εκείνοι με ρωτούσαν τι στην ευχή έλεγα. Νόμιζαν ότι έλεγα ασυναρτησίες». Μετά από πολλές κόκκινες και μπλε πρόβες, έλαβε βοήθεια από μια απροσδόκητη πηγή: «Εκείνη την εποχή, είχαμε τον ίδιο μάνατζερ με τους Simple Minds. Τότε ήταν στο απόγειό τους και μια μέρα κάποιος μου είπε: «Ο κιθαρίστας τους είναι ακριβώς σαν εσένα!» Έτσι η Anja άρχισε να συζητά με τον Charlie Burchill και ανακάλυψε για πρώτη φορά ότι υπήρχε και κάποιος άλλος που βίωνε τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο όπως εκείνη. Ήταν μια λυτρωτική εμπειρία – και την ενθάρρυνε να αρχίσει να αναζητά άλλα άτομα σαν αυτήν. 

«Ανακάλυψα ότι δεν είναι τόσο σπάνιο, στην πραγματικότητα είναι αρκετά συνηθισμένο», λέει η Anja. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, υπάρχουν έως και 80 διαφορετικά είδη συναισθησίας, τα οποία συνήθως αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και κατά πάσα πιθανότητα είναι κληρονομικά. Παρότι η Anja δεν γνωρίζει άλλες περιπτώσεις στην οικογένειά της, δεν εξεπλάγη ιδιαίτερα όταν ένας φίλος της καλλιτέχνης τής είπε ότι οι συναισθητικοί άνθρωποι συχνά είναι εξαιρετικά δημιουργικοί. Για παράδειγμα, λέγεται ότι ο Franz Liszt (1811-1886) ζήτησε κάποτε από τα μέλη της ορχήστρας να παίξουν «λίγο πιο μπλε», κατά τη διάρκεια μιας πρόβας. Εάν η Anja ήταν μέλος της ορχήστρας του Liszt εκείνη την εποχή, θα γλίτωνε από πολλές παρεξηγήσεις. 

Αλλά ποιος ξέρει – ίσως τότε να μην είχε γίνει ζωγράφος. Είχε πάντα την ικανότητα να ακούει τα χρώματα, αλλά όταν άρχισε να τα εφαρμόζει στον καμβά, άρχισε πραγματικά να εκτιμά τι σημαίνει να είσαι συναισθητικός: «Ανακάλυψα ότι, για εμένα, η μουσική και τα χρώματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Ήταν σαν να ανακαλύπτω μια γλώσσα που εξέφραζε την εσωτερική μου φωνή. Μπορούσα επιτέλους να απεικονίσω αυτό που συνέβαινε μέσα στο μυαλό μου». Κρίνοντας από τους πίνακές της, πολλά συμβαίνουν στο μυαλό της. Αστραφτερές πιτσιλιές και πολύχρωμα pixel συνδυάζονται σε συναρπαστικές, καλειδοσκοπικές συνθέσεις. Μπορεί κανείς να δώσει πολλές ερμηνείες στα έργα της, αλλά δεν είναι απαραίτητο: «Ο καθένας βλέπει αυτό που θέλει να δει. Αλλά αυτό που πραγματικά σημαίνουν – αυτό είναι το μυστικό μου», λέει η Anja χαμογελώντας. 

Δεν είναι μυστικό ότι η Anja έχει αδυναμία στους κύκλους – τα έργα της αποτελούνται αποκλειστικά από κουκκίδες σε διάφορα μεγέθη και χρώματα. «Η φύση, τα βακτήρια και οι μύκητες, ο ουρανός, το σύμπαν – όλα είναι τελείες», προσθέτει. «Για εμένα, είναι το άπειρο, η αέναη επανάληψη, αλλά και η γαλήνη». Μπορεί να είναι συναρπαστικό να λαμβάνει κανείς συνεχώς ισχυρότερα ερεθίσματα μέσω των αισθήσεων σε σχέση με τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά δεν είναι απλό ούτε εύκολο. «Είσαι πραγματικά ευαίσθητος – και δεν το εννοώ με τη θετική έννοια. Αντιλαμβάνεσαι κυριολεκτικά τα πάντα», λέει η Anja. «Πιάνω τον εαυτό μου να κοιτάζω κάτω, να βλέπω όλες τις τσίχλες στο πεζοδρόμιο και να αναρωτιέμαι πόσες είναι. Ή πηγαίνω στην παραλία στο Αμβούργο και σκέφτομαι ότι αυτά τα κόκκινα βότσαλα είναι εκκωφαντικά. Βλέπεις αυτό, μετά εκείνο, μετά κάτι άλλο. Είναι σαν αλυσίδες που σε τραβούν συνεχώς προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Πρέπει να βρίσκω έναν τρόπο να “κλείνω τον διακόπτη”, διαφορετικά γίνομαι πολύ νευρική». 

Ευτυχώς η Anja βρίσκει τη γαλήνη στη ζωγραφική της. Και ανακαλύπτει διάφορους τρόπους για να χαλαρώνει στην καθημερινότητά της: «Ταξινομώ συνέχεια πράγματα, μετακινώ αντικείμενα και τα τοποθετώ ξανά στη θέση τους με πολύ συγκεκριμένο τρόπο». Πρόκειται για μια κυρίως ασυνείδητη λειτουργία, όπως προσπαθεί να εξηγήσει η Anja με ένα πρόσφατο παράδειγμα: «Πρόσφατα δέχθηκα έναν επισκέπτη που κοιτούσε έναν από τους πίνακές μου στον τοίχο και έπειτα ξαφνικά έδειξε τη φρουτιέρα που βρισκόταν μπροστά του και είπε: «Τα φρούτα στο μπολ έχουν ακριβώς το ίδιο χρώμα και βρίσκονται ακριβώς στην ίδια θέση!» Η Anja προσπαθεί να δημιουργήσει τάξη μέσα στη δίνη των αισθήσεων, παρά το γεγονός ότι είναι κάπως χαοτική από τη φύση της, όπως πρόθυμα ομολογεί: «Σε όλο αυτό το χάος και τη σύγχυση, καταφέρνω να δημιουργώ τη δική μου αίσθηση τάξης». Σαν υπερήρωας που αναγκάζεται να μάθει να ελέγχει τις υπερδυνάμεις του, η Anja μπορεί να πλέον να απολαμβάνει στο έπακρο το ιδιαίτερο χάρισμά της: «Λατρεύω να ερευνώ τα πάντα: Πώς λειτουργεί αυτό; Τι υφή έχει; Τι γεύση έχει; Ουσιαστικά περνάω όλο τον καιρό μου παίζοντας».

Συντάκτης: Nico Cramer
Εικόνες: © Katharina Werle,  © Thordis Rueggeberg